Негізгі мазмұнға өту Негізгі шарлау мәзіріне өту Сайттың төменгі деректемесіне өту
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Әлеуметтану және саяси ғылымдар сериясы

ҚАЗІРГІҚАЗАҚСТАНДЫҚ ҚОҒАМДА ГЕНДЕРЛІК СТЕРЕОТИПТЕРДІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ: ПАЙДА БОЛУ СЕБЕПТЕРІ МЕН ӘЙЕЛДЕРДІҢ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІН ТАЛДАУ

Жарияланды March 2024

195

51

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

e-mail: gabdykulova@mail.ru

Bio
×

Гүлжанар Әбдіқұлова

PhD, Қазақстан тарихы кафедрасының аға оқытушысы, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттықуниверситеті, Астана қаласы, Қазақстан Республикасы,  https://orcid.org/0000-0002-8403-072X 

Аңдатпа

Қазіргі Қазақстанда гендерлік теңдік мәселесі ерекше өзекті болып табылады. Елде әйелдер құқықтарының заңмен бекітілгеніне қарамастан, олар гендерлік теңдікті әлеуметтік норма ретінде көбірек мойындау қажеттілігін көрсететін қиындықтарға тап болуда. Қазақстанның әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдарындағы зерттеулер көбінесе гендерлік теңгерімсіздік туралы мәлімдемемен шектеледі, оның себептерін талдауға аз көңіл бөледі.

Зерттеудің мақсаты – гендерлік проблемаларды және тарихи тұрғыдан әйелдердің позициясын зерттеу, сонымен қатар қазіргі қазақ қоғамындағы гендерлік стереотиптердің қалыптасуына әсер ететін факторларды анықтау. Авторлар әр кезеңдегі Қазақстан тарихына қатысты еңбектерге тарихнамалық талдау жасауға сүйене отырып, әйелдердің қоғамдағы орнын талдау міндетін қойды. Тарихи салыстырмалы талдау әйелдер жағдайының бейнесін қалпына келтіруге және дәстүрлі қазақ қоғамындағы гендерлік теңгерімсіздік туралы стереотиптердің қалыптасуын сипаттауға мүмкіндік береді.

Зерттеу бірнеше маңызды нәтижелерді көрсетеді. Біріншіден, революцияға дейінгі кезеңдегі әйелдердің шешуші рөліне және оларды дала заңдары мен дәстүрлерімен қорғауына қарамастан, еңбектің гендерлік бөлінісі, құқықтарының шектелуі және әйелдердің әлеуметтік жағдайының төмендігі гендерлік теңсіздік туралы қате стереотиптерді қалыптастырды. Екіншіден, бұл стереотиптер кейінгі кезеңдерде гендерлік теңсіздікке қарсы күрестің қозғаушы күші болды. Кеңес үкіметінің табысты саясатының арқасында әйелдер мемлекеттік қызметтің барлық салаларында өкілдік етті. Алайда Қазақстан 1990 жылдары тәуелсіздік алғаннан кейін әйелдер көптеген салалардан ығыстырылды, мұны авторлар 18-19 ғасырлардағы жазба деректерде жазылған гендерлік рөлдер туралы жалған стереотиптермен байланыстырады.

pdf (Русский)
Тіл

Русский

Дәйексөздерді қалай жазу керек

[1]
Әбдіқұлова , Г. 2024. ҚАЗІРГІҚАЗАҚСТАНДЫҚ ҚОҒАМДА ГЕНДЕРЛІК СТЕРЕОТИПТЕРДІҢ ҚАЛЫПТАСУЫ: ПАЙДА БОЛУ СЕБЕПТЕРІ МЕН ӘЙЕЛДЕРДІҢ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІН ТАЛДАУ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Әлеуметтану және саяси ғылымдар сериясы. 85, 1 (Бер 2024), 5–23. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-6270.2024.85.1.001.