«Диаспора» және «ирредента» деген бір-бірімен байланысты екі ұғым төңірегінде пікірталастар сейілмей, елеулі ыдырау процестері жүріп жатқан жаһандық әлемде жаңа үнге ие болады. Терминдерді синонимдік қатарға теңестіру, сондай-ақ оларды алмастыру этникалық топтарды зерттеуде нақты өмірде жағымсыз салдар тудыратын теориялық қателіктерге әкеледі. Мақалада диаспора мен ирредентаның қазіргі дискурстарын сыни тұрғыдан түсіну негізінде негізгі ұғымдардың ортақ белгілері мен ерекше белгілері талданады. Онда этникалық топтардың екі түрін мысалға ала отырып, этникалық және ұлттық болмыстың өзгермелілігі, елге деген адалдығы, тұрғылықты жеріне деген көзқарасы, сондай-ақ, этникалық желісі мен екі елдің мемлекетаралық шекарасының әр жағындағы этникалық топтармен байланысы зерттеледі. Ирредентадағы сепаратистік және сепаратистік көңіл-күймен байланысты қауіп-қатерлер мен тәуекелдерге ерекше назар аударылады, олар диаспорадан айырмашылығы, шекарада, даулы аумақтарда бастапқы тұрғылықты жерін талап етеді. Қорытындылар мен ұсыныстар этникалық саясат пен университеттік білім саласындағы практикалық жұмыстарға әсер етуі мүмкін. Түйін сөздер: территория, диаспора, ирредента, ирредентизм, сепаратизм, сепаратизм, шекаралық қақтығыс.