Перейти к основному контенту Перейти к главному меню навигации Перейти к нижнему колонтитулу сайта
Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Әлеуметтану және саяси ғылымдар сериясы

ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУТИЗМІ БАР БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК БЕЙІМДЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ СТРАТЕГИЯЛАРЫНЫҢ ҚИЫНДЫҚТАРЫ: САПАЛЫ ЗЕРТТЕУ

Жарияланды September 2025

154

101

Ш. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті

Bio
×

София Дуйсенова

Дуйсенова София Малкайдаровна - PhD, Әлеуметтік-гуманитарлық пәндер және Қазақстан халқы ассамблеясының қауымдастырылған профессоры, Ш. Есенов атындағы Каспий мемлекеттік технологиялар және инжиниринг университеті, Ақтау қ., Қазақстан Республикасы;

С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті

e-mail: assel.sarsenova@inbox.ru

Bio
×

Бериковна

Сарсенова Асель Бериковна  - Қазақстан тарихы және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер кафедрасының қауымд. gрофессоры, С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті, Алматы қ., Қазақстан Республикасы;

№4 облыстық психологиялық-медициналық-педагогтік консультациясы

Bio
×

Альмира Айдарбекова

Айдарбекова Альмира Сейдалиевна - «Алматы облысының білім басқармасы», «Жамбыл ауданының №4 облыстық психологиялық-медициналық-педагогтік консультациясы» коммуналдық мемлекеттік мекемесі, Алматы облысы, Қазақстан Республикасы;

Аннотация

Бұл мақала Қазақстанда аутизм спектрі бұзылған балалардың әлеуметтік бейімделуіндегі мамандардың – психологтардың, логопедтердің және педагогтардың рөлін қарастырады. Зерттеудің мақсаты – кәсіби араласулардың аутизм спектрі бұзылған балалардың қоғамға интеграциясына қалай әсер ететінін бағалау және мамандардың да, отбасылардың да кездесетін негізгі проблемаларын анықтау. Зерттеу сапалы әдістерге, соның ішінде Алматы облысындағы арнайы білім беру орталықтарында жұмыс істейтін мамандармен жүргізілген құрылымдық сұхбатқа негізделген. Нәтижелер аутизм спектрі бұзылған балалар кездесетін бірнеше негізгі қиындықтарды, соның ішінде қарым-қатынас кедергілерін, сенсорлық өңдеу қиындықтарын, әлеуметтік қате түсініктерді және институционалдық шектеулерді көрсетеді. Нәтижелер мамандандырылған араласулар аутизм спектрі бұзылған балалардың әлеуметтік бейімделуіне оң әсер етеді деген болжамды қолдайды. Дегенмен, зерттеу сонымен қатар қоғамды ақпараттандыруды арттыру, кәсіби дайындықты жақсарту және күшті институционалдық қолдау көрсетудің шұғыл қажеттілігін көрсетеді. Бұл зерттеу қазіргі тәжірибелердің тиімділігі мен қалған мәселелері туралы эмпирикалық дәлелдемелерді қамтамасыз ету арқылы Қазақстандағы аутизм спектрінің бұзылуына арналған араласуды ғылыми тұрғыдан түсінуге ықпал етеді. Зерттеу инклюзивті қоғамды дамытуға жәрдемдесу үшін білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік саясатты біріктіретін көп қырлы тәсілдің қажеттілігін көрсетеді. Бұл тұжырымдар аутизм спектрі бұзылған балалар мен олардың отбасыларына жан-жақты қолдау көрсету жүйесін әзірлеуге ұмтылатын педагогтарға және психикалық денсаулық мамандарына, сондай-ақ осы саламен айналысатын мемлекеттік қызметкерлерге пайдалы болуы мүмкін.

pdf
Тілі

Қазақ

Как цитировать

[1]
Дуйсенова, С. et al. 2025. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУТИЗМІ БАР БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК БЕЙІМДЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ СТРАТЕГИЯЛАРЫНЫҢ ҚИЫНДЫҚТАРЫ: САПАЛЫ ЗЕРТТЕУ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Әлеуметтану және саяси ғылымдар сериясы. 91, 3 (Вер 2025), 24–39. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-6270.2025.91.3.002.