Бұл мақала Қазақстанда аутизм спектрі бұзылған балалардың әлеуметтік бейімделуіндегі мамандардың – психологтардың, логопедтердің және педагогтардың рөлін қарастырады. Зерттеудің мақсаты – кәсіби араласулардың аутизм спектрі бұзылған балалардың қоғамға интеграциясына қалай әсер ететінін бағалау және мамандардың да, отбасылардың да кездесетін негізгі проблемаларын анықтау. Зерттеу сапалы әдістерге, соның ішінде Алматы облысындағы арнайы білім беру орталықтарында жұмыс істейтін мамандармен жүргізілген құрылымдық сұхбатқа негізделген. Нәтижелер аутизм спектрі бұзылған балалар кездесетін бірнеше негізгі қиындықтарды, соның ішінде қарым-қатынас кедергілерін, сенсорлық өңдеу қиындықтарын, әлеуметтік қате түсініктерді және институционалдық шектеулерді көрсетеді. Нәтижелер мамандандырылған араласулар аутизм спектрі бұзылған балалардың әлеуметтік бейімделуіне оң әсер етеді деген болжамды қолдайды. Дегенмен, зерттеу сонымен қатар қоғамды ақпараттандыруды арттыру, кәсіби дайындықты жақсарту және күшті институционалдық қолдау көрсетудің шұғыл қажеттілігін көрсетеді. Бұл зерттеу қазіргі тәжірибелердің тиімділігі мен қалған мәселелері туралы эмпирикалық дәлелдемелерді қамтамасыз ету арқылы Қазақстандағы аутизм спектрінің бұзылуына арналған араласуды ғылыми тұрғыдан түсінуге ықпал етеді. Зерттеу инклюзивті қоғамды дамытуға жәрдемдесу үшін білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік саясатты біріктіретін көп қырлы тәсілдің қажеттілігін көрсетеді. Бұл тұжырымдар аутизм спектрі бұзылған балалар мен олардың отбасыларына жан-жақты қолдау көрсету жүйесін әзірлеуге ұмтылатын педагогтарға және психикалық денсаулық мамандарына, сондай-ақ осы саламен айналысатын мемлекеттік қызметкерлерге пайдалы болуы мүмкін.
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУТИЗМІ БАР БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК БЕЙІМДЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ СТРАТЕГИЯЛАРЫНЫҢ ҚИЫНДЫҚТАРЫ: САПАЛЫ ЗЕРТТЕУ
Жарияланды September 2025
154
101
Аннотация
Тілі
Қазақ
Кілттік сөздер
аутизм спектрінің бұзылуы
әлеуметтік бейімделу
жеке интервенция
сенсорлық интеграция
инклюзивті білім беру
мінез-құлық терапиясы
қарым-қатынас мәселелері
Как цитировать
[1]
Дуйсенова, С. et al. 2025. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АУТИЗМІ БАР БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК БЕЙІМДЕУ ЖӘНЕ ҚОЛДАУ СТРАТЕГИЯЛАРЫНЫҢ ҚИЫНДЫҚТАРЫ: САПАЛЫ ЗЕРТТЕУ. Абай атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы. Әлеуметтану және саяси ғылымдар сериясы. 91, 3 (Вер 2025), 24–39. DOI:https://doi.org/10.51889/2959-6270.2025.91.3.002.

